Khi bắt đầu mới “chập chững” cầm vô lăng, xe số sàn là lựa chọn của gần như tất cả mọi người, khi lái được xe số sàn thì việc lái số tự động trở nên đơn giản hơn bao giờ hết.
Để có thể chủ động kiểm soát tình huống trên đường cũng như đạt mức tiêu hao nhiên liệu hợp lý hơn khi sử dụng một chiếc xe số sàn, người lái nên chú ý đến một số thao tác lái xe sau đây:
Ra vào số đúng tốc độ
Ngoài việc biết lái xe, bạn phải đi thế nào là tốt nhất cho xe như tránh mài côn, sang số khi máy còn yếu. Có một thực tế là hầu hết bác tài ở Việt Nam thường sang số khi máy chưa đủ vòng tua, khiến xe bị ì, không thoát máy. Nếu bạn chưa đạt đủ tốc độ đã vào số cao sẽ làm cho xe ì, đạp ga xe không tăng tốc được (chạy ép số).
Thông thường các hãng xe đều có ngưỡng sang số hợp lý không giống nhau, nhưng trung bình vào khoảng 2.500 vòng/phút khi từ số 1 vào số 2. Nếu vào số hợp lý, xe sẽ khỏe để vào các số sau và giữ cho máy bền hơn, cộng với thao tác sang số nhanh (giảm ga và cắt côn nhanh – sang số – nhả côn từ từ kết hợp tăng ga), xử lý chướng ngại vật trên đường tốt, bạn sẽ đi được nhanh và êm hơn.
Sử dụng chân côn hợp lý
Chân côn luôn là vấn đề đối với mỗi người khi đi xe số sàn, nhưng cũng chính chân côn sẽ giúp xe an toàn hơn rất nhiều.
Nếu muốn xe vận hành êm ái nên nhớ đạp côn phải vào hết và khi nhả côn gần hết thì dừng lại khoảng 3 đến 5 giây cho xe bắt đầu chuyển bánh rồi mới nhả hoàn toàn côn ra.
Khi đạp côn mà xe không khựng lại hoặc vọt đi là bạn đang dùng chân côn đúng cách, côn tiếp xúc với bánh đà phù hợp không bị đột ngột sẽ giúp xe bạn bền hơn.
Khi đi xe nơi đường đông người hay đường xấu cũng nên đệm chân côn thường xuyên để xe không bị giật.
Đề pa xe số sàn
Trong khi sát hạch tay lái, đề pa là phần thi dễ bị trượt nhất do quá trình nhả côn quá tầm nên xe chết máy.
Nếu dùng theo cách như lúc học lái là dùng “côn – phanh tay – ga” hoặc “côn – phanh chân – ga” liên tục khi tắc đường trên dốc sẽ khiến bạn vã mồ hôi, chân tay bạn mỏi nhừ.
Không nên gài thắng tay khi khởi hành ngang dốc vì khiến bạn tốn sức.
Để đề-pa lên dốc liên tục khi bị tắc đường ở dốc, bạn cần phải luyện thêm thật nhuần nhuyễn “côn – ga”, để có thể giữ xe đứng trên dốc chỉ bằng côn – ga, nghĩa là âm côn và mớm ga vừa phải để xe đứng tại dốc, nếu xe có hiện tượng lùi bạn nên thêm chút ga, nếu xe hơi nhích bạn giảm chút ga.
Chú ý khi dùng phanh tay
Nhiều tài xế thường sử dụng phanh tay khi đề-pa ngang dốc và nếu có dấu hiệu tụt dốc lại xiết phanh tay. Thật ra, phanh tay không được thiết kế cho khả năng dừng khi xe đang chạy, mà chỉ yêu cầu là giữ xe đứng yên khi xe đã dừng. Nếu cố gắng dừng xe mà chỉ dùng phanh tay thì sẽ thấy nó không thích hợp và nguy hiểm như thế nào.
Nếu phanh tay không nhả ra hoàn toàn khi xe đang chạy sẽ dẫn đến sớm bị mòn, bố phanh láng bóng do hiện tượng trượt bố phanh, nhưng điều nguy hiểm hơn là nhiệt phát sinh có thể làm sôi dầu phanh, dẫn đến hậu quả là phanh mất tác dụng. Bạn nên dùng cách đề-pa truyền thống lúc học lái xe, sẽ an toàn và dễ sử dụng hơn.
Tránh về số N (số mo)
Việc điều khiển xe số sàn về số N được các chuyên gia xe khuyên không nên làm. Vì khi về số N xe sẽ chạy theo quán tính lao về phía trước khiến bạn không làm chủ được tốc độ, khó xử lý khi gặp chướng ngại vật.
Không về N khi xe đang chạy.
Đặc biệt, khi xe đổ đèo tuyệt đối không được về số N. Xe lao xuống dốc mà không có sự hỗ trợ của hộp số, chỉ phanh trong thời gian quá lâu sẽ khiến phanh bị nóng, quá nhiệt dẫn đến mất tác dụng. Nhiều người vì tiết kiệm xăng mà về số N nên không kiểm soát được tình hình dẫn đến những sự việc không đáng có.
Vào buổi sáng, không nên nổ máy đi ngay
Đây là thời điểm động cơ dễ bị ăn mòn và hỏng nhất. Sau khoảng thời gian dài không vận hành, đa phần dầu xe đã lắng xuống phía dưới động cơ. Hệ thống xi-lanh và buồng đốt lúc này gần như chỉ còn một lớp dầu mỏng bám trên bề mặt.
Khởi động động cơ vào lúc này cần có khoảng thời gian nhất định để dầu có thể được bơm lên xi-lanh một cách đầy đủ. Sau đó bật chìa khóa điện khởi động và để động cơ nổ ở chế độ chờ trong khoảng nửa phút tới một phút trước khi vận hành.
Vượt xe trên đường
Nếu muốn vượt một xe trên đường thì hãy về số thấp (khoảng số 3), trong lúc về số để vượt cần đệm chân phanh, tránh hỏng động cơ và ly hợp. Trong lúc vượt kết hợp còi và xi-nhan sẽ giúp bạn và những xe xung quanh an toàn. Sau đó, có thể bỏ qua số 4 trung gian mà sang ngay số 5 để tiết kiệm nhiên liệu.
5 điều cần tránh khi điều khiển xe số sàn
– Đừng “táy máy” tay khi bạn chưa cần sang số: Cơ cấu hoạt động của số sàn là đạp côn, vào số, nhả côn và tăng ga, xe sẽ từ từ di chuyển, đôi lúc một số tài xế hay đặt một tay trên vô lăng, một tay lên cần số để tiện việc chuyển số khi cần, hoặc việc để một tay lên cần số chỉ là thói quen những khi di chuyển trên cao tốc quá nhàn rỗi.
Tuy nhiên hành động đặt tay liên tục lên cần số này chính là nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp đến hộp số. Khi thao tác gài số, cần số được nối trực tiếp vào càng gắp số – có hình dạng như một ngã 3, càng gáp số này kết nối trực tiếp với bộ đồng tốc và nó sẽ “lùa” bộ đồng tốc ăn khớp với bánh răng số, giúp xe vào được số.
Khi xe di chuyển, các bộ phận này sẽ bị rung lắc, mặc dù độ rung lắc rất nhỏ, bạn chỉ có thể cảm nhận được khi đặt tay vào cần số. Tuy nhiên khi người lái đặt tay lên cần số liên tục sẽ khiến càng gấp số tiếp xúc với bộ đồng tốc, đang xoay với tốc độ rất cao, dẫn đến cả hai chi tiết sẽ nhanh chóng bị mòn và hư hỏng.
– Đừng để số khi dừng đèn đỏ: Về số N sẽ có lợi nhất cho xe khi phải dừng đèn đỏ hoặc lúc kẹt xe. Bởi lẽ, dù ổ bi kết nối trực tiếp với bố ly hợp có tuổi thọ khá dài, tuy nhiên không phải là nó sẽ hoàn toàn bền bỉ khi người lái sử dụng xe sai cách. Về N sẽ tách ly hợp khỏi hộp số giúp vòng bi không tiếp xúc với các lò xo trên bộ ly hợp, điều này làm tăng tuổi thọ cho hệ truyền động của xe.
– Không gác chân lên bàn đạp côn: Nhiệm vụ của bàn đạp côn là ngắt ly hợp, tách hộp số khỏi động cơ để xe có thể chuyển số. Khi gác chân lên bàn đạp côn, không ít thì nhiều cũng sẽ tác dụng lực, nhất là những xe có bàn đạp côn rất nhẹ. Điều này sẽ làm bố ly hợp không ăn khớp hoàn toàn với động cơ, gây ra tình trạng trượt ly hợp. Hậu quả dẫn đến hộp số sẽ không truyền tải đủ 100% công suất từ động cơ, gây tiêu hao nhiên liệu và bố ly hợp cũng nhanh bị ăn mòn.
Không nên đặt chân lên côn khi di chuyển.
Bố ly hợp là bộ phận có trách nhiệm kết nối động cơ và hộp số để truyền lực đến các bánh răng dẫn động. Hơn nữa, bố ly hợp cũng có khả năng cắt đường truyền lực khi cần thiết. Chính vì vậy, nếu người lái liên tục tì lên chân côn, bộ phận này sẽ hoạt động “nửa vời” và nhanh chóng bị bào mòn. Khi bố ly hợp sắp hỏng, xe sẽ mất độ bốc và ì hơn bình thường.
– Không dùng côn để giữ xe trên dốc: Đây là cách hại hộp số “mọi phần” khi các chi tiết như bố ly hợp, bánh răng dẫn động, ổ bi sẽ phải chịu lực ma sát rất lớn để giữ cả khối lượng xe đứng yên trên dốc, trong khi thắng ở 4 bánh có thể đảm nhận trách nhiệm này một cách nhẹ nhàng.
Thực tế tính năng này chỉ cho phép giữ xe đứng yên trong 1 – 2 giây để người lái có thời gian chuyển từ bàn đạp thắng sang bàn đạp ga. Hãy sử dụng thắng tay khi đậu xe lâu hơn 5 giây, nếu sợ xe bị trượt dốc khi di chuyển, bạn hãy thả bớt chân côn, dậm thêm ga và từ từ nhả thắng tay để xe bò lên dốc.
– Đừng ép số để tăng tốc: Số cao trên cần số có vai trò giúp xe đi nhanh nhưng vẫn giữ vòng tua máy thấp, giúp tiết kiệm nhiên liệu và các chi tiết máy được hoạt động với áp lực thấp nhất. Khi muốn tăng tốc, các bác tài thường về 1 số, tăng ga, sau đó mới lên lại số cũ, điều này giúp xe tăng tốc rất nhanh nhưng cũng hại hộp số hơn so với cách nhấn thêm ga để tăng tốc.
Ngoài ra, chỉ sang số khi xe đạt đủ vận tốc, hạn chế thói quen sang số khi vòng tua máy chạm đến vạch đỏ. Bắt hộp số phải làm việc dưới sức ép lớn lâu ngày, tuổi thọ của nó chắc chắn sẽ bị giảm và việc phải móc hầu bao cho chi phí sửa chữa là điều tất nhiên.
